Air Fryer olarak bilinen ve toplumsal medyada ve e-ticaret platformlarında daima gördüğümüz bu yeni jenerasyon fritözler, aslında hava ile pişirme teknolojisini kullanan mutfak gereçleri. Hiç yağ kullanmaya gerek kalmadan patates kızartması bile yapabildiğimiz air fryerlar, hem hesaplı hem de sağlıklı oldukları söylenerek satılıyor.
Peki tam olarak nedir bu air fryer fritözler? Sahip oldukları hava ile pişirme teknolojisi gerçekten sağlıklı mı? Güç noktasında ne üzere artıları var? Vakitten ve yağdan sağladığı tasarrufa paha mi? Gelin her geçen gün daha çok kişinin alışveriş ve fiyat takip listesine giren bu esere ve sahip olduğu teknolojiye yakından bakalım…
İlk soruyla başlayalım; Hava ile pişirme teknolojisi nedir?
Hava ile pişirme, air fryer fritözlerin ortaya çıkmasını sağlayan ve ‘şimdiye kadar niye yapmamışlar bunu’ dedirten etkileyici bir teknoloji.
Yıllardır mutfaklarımızda yer alan klasik fritözlerin yağ ile kızartma özelliğine alternatif olarak geliştirilen hava ile pişirme teknolojisi; aygıtın konveksiyon yani ısıyayım düzeneği ile sıcak havayı pişirilmek istenen besinin etrafında süratli bir biçimde dolaştırmasıyla çalışıyor.
Özellikle de günümüzde güzelden güzele gelişmiş ve 200 dereceye kadar sıcaklık bedellerine ulaşabilen fritöz modelleri sayesinde dışarıya hava geçmemesi ile sıcak hava besinler üzerine homojen bir formda yayılıyor.
Bu da besinin dış yüzeyindeki kuruma nedeniyle bir kabuk oluşumu sağlıyor. Devamlı gelen sıcak havanın tesiriyle meydana gelen bu kabuk, yağda kızartılan besinlerde karşılaştığımız tat ve dokuyu yakalamayı sağlıyor. Yani bize yağ olmadan patates kızarttırıyor.
Siz ‘lezzeti başka’ deyip yeniden de yağ kullanmak isterseniz, birkaç damla yetiyor
Hava ile pişirme teknolojisi her ne kadar yağsız ve lezzetli yemekler yapmamızı sağlasa da, kimileri damak tadı alıştığı için yağ da kullanmak isteyebiliyor. Bu türlü bir durumda air fryer’a birkaç damla yağ eklemek yeterli oluyor.
Az yağ ile kullanıma da elverişli olan air fryer’lar içine yağ konsa da aynı sistemle çalışarak yine hava ile pişirmeye devam ediyor. Üstelik en sık vurgulanan özelliklerinden biri olarak; air fryer’da pişirme süreci hakikaten de öbür usullere kıyasla çok daha kısa sürüyor.
Pişirme haznesi içerisine homojen formda yayılan yüksek sıcaklık ile pişen yiyecekler bu süreç sayesinde tıpkı vakitte suyunu da kaybetmiyor. Bu da air fryer’larda yalnızca kızartma değil; sulu yemek hatta kek bile yapılabilmesini sağlıyor. Yani air fryer yalnızca bir fritöz değil; fırın ve ocak görevi de görüyor.
Air fryer fritözlerle ilgili ‘daha sağlıklı’ deniyor, bu ne kadar doğru?
Air fryer fritözlerle ilgili en çok konuşulan konuların başında şüphesiz sağlık geliyor. Aklınıza gelebilecek neredeyse her şeyi yağsız pişirebildiğiniz air fryer’lar, bu noktada katiyetle sağlıklı bir seçenek olarak karşımıza çıkıyor.
Yalnızca trans yağ içermeyişi sebebiyle değil, birtakım ziyanlı bileşiklerin oluşumunu engellemesiyle de air fryer’lar özellikle kızartmaya oranla çok daha sağlıklı olarak anılıyor. Örneğin bir patates kızartmasına çıtır çıtır ve kahverengi yapısını veren akrilamid isimli kimyasal bileşen, aynı zamanda kanser riskini de artırıyor. Hava ile pişirmede bu bileşenin oluşma oranı %90 azalıyor. Ancak tabii ki air fryer ve sağlık noktasında bazı eksiler de var.
Örneğin teflon içeren air fryer’ların kanser riski sebebiyle tercih edilmemesi gerekiyor. Tıpkı halde et üzere kimi besinlerde kaynatıp haşlama ya da buharda pişirme üzere usullerin karşısında air fryer daha sıhhatsiz hale geliyor.
Sebebi ise yüksek ısıda pişirme sebebiyle oluşan birtakım bileşenler. Lakin bu bileşenlerin kızartma, mangal üzere yollarla de oluştuğu biliniyor.
İşin bir de ‘tasarruf’ tarafı var;
Air fryer fritözler, yağ kullanım oranını sıfıra indiriyor. Günümüzde sıvı yağ fiyatlarının hayli yükseldiğini düşünürsek, sıhhat için avantajlarının yanında yağ masraflarını da yüksek oranda azalttığını söylemek mümkün.
Bunun yanında bir öbür tasarruf kalemi ise air fryer’lar için kesinlikle ‘zaman’. Çok daha fazla uğraş ve zaman gerektiren yemekler, air fryer’lar ile ortalama 15-20 dakikada pişiyor. Bu da bilhassa günümüzün ‘yemek yapmaya vakit bulamayan’ hayat usulü düşünüldüğünde hayli büyük bir artı ve tasarruf.
Örneğin kimi air fryer modellerinde telefonlarımızdan komut vererek pişirme sürecini başlatma üzere adımlar atabiliyoruz. Teknolojinin bu tıp adaptasyonları da bize vakit kazandırırken tıpkı vakitte yemek yapma sürecini çok daha pratik hale getiriyor.
Avrupa pazarında 10 yıldan uzun bir müddettir var olan, ülkemizde de birkaç yıldır bulunan air fryer fritözleri üreten markalar da haliyle bu tasarruf ögelerini öne çıkarıyor.
Zamandan ve yağdan tasarruf ettik ancak elektrik faturası ne olacak?
Son aylarda güç fiyatlarında önemli artış yaşandı. Bu da bizi rastgele bir elektronik eser seçerken enerji tüketimini de göz önünde bulundurmaya itiyor. Airfryer fritözler de bu noktada bilhassa klasik fırınlara nazaran önemli oranda tasarruf sağlıyor.
1500 W ile çalışan ve ortalama 3.5 litre hacme sahip bir air fryer, ülkü kullanımda bütçe ve dünya dostu bir kullanım vadediyor. Böylece daha az güç harcayarak hem daha çevreci bir adım atmış oluyoruz hem de faturalarımız kabarıklaşmıyor.
Sonuç olarak air fryer’lar daha sağlıklı ve daha pratik bir yemek hazırlama deneyimi sunarken tıpkı vakitte tasarruf etmemizi de sağlıyor. Önümüzdeki süreçte de popülaritesi daha da artacak üzere görünüyor.
